درمان دررفتگی مفصل آرنج دست با فیزیوتراپی و ورزش

دررفتگی آرنج ۱۰ تا ۲۵ درصد آسیب‌های مربوط به آرنج را دربر می‌گیرد. دررفتگی آرنج با متوسط سالانه ۶ نفر از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر یکی از آسیب‌های رایج بین مردم است. در میان آسیب‌های قسمت فوقانی بدن دررفتگی آرنج پس از دررفتگی شانه رتبه دوم را دارد.

آناتومی

سه استخوان در مفصل آرنج بهم وصل می‌شوند. استخوان بالایی بازو که به آن هیمروس گفته می‌شود و دو استخوان از سمت ساعد (استخوان رادیوس و اولنا) در قسمت پایین آرنج. هر کدام از این سه استخوان شکل بسیار متمایزی نسبت به بقیه دارند. رباط‌ها هم به این استخوان‌ها متصل شده و آنها را در محل درست و دقیق خود نگه داشته‌اند.

دررفتگی استخوان زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از استخوان‌های ساعد (رادیوس و اولنا) از محل خود خارج شده و به استخوان بازو (هیومروس) برخورد می‌کند. به این حالت پرونیشن و ساپینیشن گفته می‌شود.

علل

دررفتگی آرنج شایع نیست. معمولاً دررفتگی آرنج و بی ثباتی آرنج زمان رخ می‌دهد که شخص با دست باز زمین بخورد. وقتی که دست به زمین برخورد می‌کند نیرو و فشار بر آرنج وارد می‌شود. معمولاً در این نیرو حرکت چرخشی هم وجود دارد که باعث می‌شود آرنج چرخیده و استخوان‌ها از محل خود خارج شوند. همچنین دررفتگی استخوان می‌تواند به علت تصادفات اتومبیل وقتی که مسافر با ضربه پشتی به جلو پرتاب می‌شود نیز حادث شود. در این حالت نیروی وارده بر بازو به آرنج منتقل شده و مانند زمین خوردن عمل می‌کند.

آرنج به دلیل ترکیب اثرات پایدارکنندگی سطوح استخوانی، رباط‌ها و ماهیچه‌هاT ثابت و پایدار است. در هنگام دررفتگی آرنج ممکن است هر یک از زوایای این ساختارها تغییر کند.

• دررفتگی ساده. که باعث بروز آسیب‌های استخوانی نمی‌شود.
• دررفتگی‌های پیچیده. دررفتگی پیچیده شامل جراحات رباط‌ها و استخوان‌ها می‌شود. زمانی که هر یک از ساختارهای استخوانی یا مفصلی آرنج آسیب می‌بیند احتمال بروز ناپایداری، بی‌ثباتی و آرتروز به شدت افزایش می‌یابد. احتمال دررفتگی دوباره آرنج در اثر حرکت دادن زودهنگام آرنجی که دچار دررفتگی ساده شده است پس از جا انداختن آن کم است. درمان این نوع جراحات دشوار است و غالباً نتایج درمانی آن ضعیف‌تر از دررفتگی ساده است. خوشبختانه این نوع آسیب دیدگی‌ها کمتر اتفاق می‌افتد.
• در دررفتگی‌های بسیار شدید، ممکن است عروق خونی و عصب‌هایی که از ناحیه آرنج عبور می‌کند دچار جراحت شوند. در صورت بروز این اتفاق احتمال از دست دادن دست افزایش می‌یابد.

برخی افراد به صورت مادرزادی رباط‌هایی با خاصیت ارتجاعی بیشتر یا رباط‌های شل دارند. احتمال دررفتگی آرنج در این افراد بیش از سایرین است. در برخی افراد نیز به صورت مادرزادی استخوان اولنا شیار کمتری برای مفصل لولایی آرنج دارد. احتمال دررفتگی آرنج در این افراد کمی بیش از سایرین است.

علائم و نشانه‌های دررفتگی آرنج

• درد شدید، تورم و ناتوانی در خم کردن آرنج از نشانه‌های دررفتگی آرنج است.
• در برخی موارد ممکن است افراد احساس خود را از دست بدهند یا نبض آن‌ها در مچ دست احساس نشود.
• عروق و عصب‌هایی که از آرنج عبور می‌کند ممکن است در اثر دررفتگی آرنج آسیب ببیند. آسیب‌دیدگی عصب‌ها باعث ایجاد احساس‌های غیرطبیعی یا ناتوانی فرد در بازوی دیستال طبیعی و عملکرد دستان در ناحیه زیر آرنج شود.
• کودکان مبتلا به آرنج کشیده شده به دلیل درد دست خود را خم نمی‌کنند.

دررفتگی جزئی آرنج (نیمه دررفتگی)

تشخیص دررفتگی‌های جزئی آرنج یا نیمه‌دررفتگی دشوار است. معمولاً این عارضه پس از تصادف اتفاق می افتد. به دلیل اینکه آرنج به صورت جزئی در رفته است، استخوان‌ها خود به خود جابجا شده و مفصل تقریباً طبیعی به نظر می‌رسد. آرنج معمولاً به خوبی حرکت می‌کند اما کمی درد دارد. ممکن است کبودی‌هایی در قسم داخلی و خارجی آرنج در محل کشیدگی یا پارگی رباط‌ها مشاهده شود. اگر رباط‌ها درمان نشوند ممکن است دررفتگی جزئی دوباره اتفاق بیفتد.

تشخیص دررفتگی آرنج

پزشکان ما در کلینیک فیزیوتراپی آرمانی با انجام معاینات کار را شروع می‌کنند. تشخیص دررفتگی آرنج پس از انجام معاینات امکان پذیر است.

• پزشک ما با بررسی وضعیت نبض دست از عدم آسیب‌دیدگی عروق خونی و عصب‌ها اطمینان حاصل می‌کند، او با انجام معاینات از حس‌های طبیعی، حرکات انگشتان و مچ دست و همچنین از جریان طبیعی خون در دست اطمینان حاصل می‌کند.
• سپس پزشک به وسیله اشعه ایکس از آرنج عکس‌برداری می‌کند. در برخی موارد شکستگی استخوان مانند دررفتگی دیده می‌شود و برخی شکستگی‌ها هم پس از دررفتگی اتفاق می افتند.
• اگر پزشک به آسیب‌دیدگی عروق خونی مشکوک بود، آزمایش‌های بعدی مانند آرتریوگرام (عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس از عروق) را انجام می‌دهد.

درمان

دررفتگی آرنج به عنوان یک آسیب‌دیدگی اورژانسی مورد توجه قرار می‌گیرد. هدف از انجام درمان‌های فوری دررفتگی آرنج بازگرداندن آرنج به حالت طبیعی خود است. هدف نهایی درمان دررفتگی آرنج، بازیابی عملکرد طبیعی دست است.

• اقدامات درمانی غیرجراحی معمولاً در اتاق اورژانس انجام می‌شود. داروهای مسکن و آرامش‌بخش به بیمار داده می‌شود و سپس دو نفر به آرامی، استخوان‌ها را به محل طبیعی خود باز می‌گردانند. پس از آن برای ۲ تا ۳ هفته آرنج بدون حرکت در اسلینگ قرار داده می‌شود.
• فیزیوتراپی پس از ثابت و بی‌تحرک نگه‌داشتن آرنج ضروری است. اگر بیمار آرنج را ورزش ندهد، دامنه حرکتی آن به حالت طبیعی خود بر نمی‌گردد. حرکات کششی برای بازیابی توان حرکتی و حرکات تقویتی برای تقویت ماهیچه‌های بازو و افزایش گردش خون برای بهبود سرعت روند بهبودی باید انجام شود.

فیزیوتراپی

روش‌های درمان رایج برای درمان دررفتگی آرنج

• روش درمانی دستی. درمان‌های دستی شامل ماساژ بافت نرم و حرکت دادن مفاصل به کمک درمان‌های فیزیکی جهت کاهش درد و بهبود آسیب‌دیدگی تاندون‌ها و بافت‌های نرم می‌باشد که در دوران نقاهت و پس از یک دوره بی‌حرکتی دست انجام می‌شود. حرکات نباید در جهت دررفتگی آرنج باشد.
• ورزش درمانی شامل تمریناتی برای تقویت عضلات بازوها مثل عضله دو سر بازو و افزایش پایداری مفصل
• مودالیتی­ها شامل اولتراسوند، تحریک مغناطیسی، یخ، لیزردرمانی سرد، طب سوزنی و روش‌های دیگر کاهش ‌دهنده‌ی درد و تورم آرنج و تاندون‌های آن
• برنامه‌هایی برای منزل که شامل حرکات تقویتی، کششی و تمرینات تثبیت‌کننده است که باید مطابق با دستورالعمل‌ها اجرا شود تا به فرد کمک کند تا بتواند فعالیت‌های روزمره خود را انجام داده و در مرحله بعد سطح عملکردی دست وی بهبود یابد.