علت و درمان درد در قسمت پایین کمر

از هر ۱۰ نفر، حدود ۸ نفرشان حداقل یک بار یا بیشتر درد پایین کمر را تجربه کرده‌اند. در بیشتر موارد، کمر درد به دلیل وجود یک بیماری یا مشکل جدی نیست و علت دقیق درد به طور واضح مشخص نیست که به آن کمر درد غیر اختصاصی می‌گویند. توصیه معمول برای افراد دچار کمر درد این است که فعال باقی بمانید و تا جایی که ممکن است فعالیت‌های عادی زندگی خود را انجام دهید. مسکن‌ها تا جایی می‌تواند کمک‌کننده باشد که درد را تسکین دهد. در بیشتر موارد، در عرض شش هفته درد از بین می‌رود اما ممکن است از یک زمانی به بعد کمر درد دوباره عود کند. در برخی موارد درد حالت مزمن (مداوم) پیدا می‌کند و در این صورت به درمان درد پایین کمر  بصورت پیشرفته‌تر و بیشتری نیاز دارد.

شناخت ساختار بخش پایینی کمر

به بخش پایینی کمر، قسمت لومبوساکرال کمر نیز می‌گویند. این قسمت بخشی از کمر، بین انتهای دنده‌ها و بالای پاها است.

بخش اعظم قسمت پایین کمر از عضلاتی تشکیل شده که دور ستون فقرات را احاطه کرده و به آن متصل شده‌اند. ستون فقرات از تعداد زیادی استخوان ساخته شده که به آنها مهره می‌گویند. مهره‌ها تقریباً دایره‌ای شکل هستند و بین آنها یک دیسک قرار دارد. دیسک‌های بین مهره‌ها ترکیبی از یک لایه بیرونی فیبری و یک لایه درونی نرم‌تر و ژل مانند، هستند. دیسک‌ها مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند و به ستون فقرات حالت انعطاف‌پذیری می‌دهند.

رباط‌هایی قوی نیز به اطراف و مجاور مهره‌ها متصل شده‌اند که یک تکیه‌گاه اضافی برای ستون فقرات فراهم می‌کنند و به آن قدرت می‌بخشند. عضلات مختلفی که به ستون فقرات متصل شده‌اند، ستون فقرات را قادر می‌سازد که خم شود و در جهات مختلف حرکت کند. نخاع که دارای مسیرهای عصبی به سمت مغز و از سوی مغز است، توسط ستون فقرات محافظت می‌شود. عصب‌های نخاعی از بین مهره‌ها بیرون می‌آیند تا پیام‌ها را از قسمت‌های مختلف مغز دریافت کنند و به مغز برسانند و برعکس.

انواع، علل و علائم درد پایین کمر چیست؟

کمر درد غیر اختصاصی

این رایج‌ترین نوع کمر درد است. اکثر موارد کمر دردی که درد آن به صورت ناگهانی و حاد شروع می‌شود، در دسته غیر اختصاصی قرار می‌گیرند. این نوعی از کمر درد است که اکثر افراد در دوره‌ای از زندگی خود آن را تجربه کرده‌اند. به دلیل اینکه معمولاً واضح نیست که دقیقاً چه چیزی باعث درد شده است، به آن کمر درد غیر اختصاصی می‌گویند. به عبارت دیگر، مشکل یا بیماری خاصی وجود ندارد که به عنوان علت معین کمر درد در نظر گرفته شود. شدت درد می‌تواند از سطح متوسط تا شدید تغییر کند.

سیاتیک

این نوع کمر درد در کمتر از ۱ در ۲۰ (۱ نفر از ۲۰ نفر) افراد مبتلا به درد پایین کمر، رخ می‌دهد. سیاتیک یا ریشه‌ی عصبی بدین معنی است که عصبی که از نخاع بیرون می‌آید (ریشه‌ی عصب) تحریک یا فشرده می‌شود. بسیاری از افراد به این عارضه، گیر کردن عصب می‌گویند. در صورت بروز این عارضه شما در ناحیه‌ای که این عصب از آن گذشته است، درد را احساس می‌کنید. بنابراین معمولاً در پایین ران پا و گاهی اوقات در ساق پا و کف پا احساس درد می‌کنید. درد پا و ساق پا اغلب بدتر از درد کمر است. ممکن است تحریک یا فشار عصب همچنین باعث سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و یا ضعف قسمتی از باسن، ران و ساق پا شود.

از هر ۱۰ مورد کمر درد ریشه‌ی عصبی، ۹ نفر به دلیل لغزش دیسک است که معمولاً به آن دیسک کمر می‌گویند. دیسک کمر هنگامی اتفاق می‌افتد که دیسک درست نمی‌لغزد و آنچه رخ می‌دهد این است که مواد نرم‌تر لایه درونی دیسک از لایه بیرونی سخت‌تر آن بیرون می‌زند؛ این موادی که بیرون می‌زند می‌تواند عصب‌های مجاور را تحت فشار قرار دهد. عارضه‌های کمتر شایع دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث وارد آمدن فشار به عصب و در نتیجه منجر به کمر درد شود.

سندروم دُم اسبی که نادر اما غیرمنتظره است

سندروم دُم اسبی یک مشکل به خصوص و جدی در زمینه ریشه‌ی عصبی است. این یک اختلال نادر است که در آن عصب‌های پایین‌ترین قسمت نخاع تحت فشار قرار می‌گیرد. این سندروم می‌تواند باعث درد در پایین کمر و به علاوه ایجاد مشکلاتی در عملکرد روده و مثانه (معمولاً مشکل در دفع ادرار)، بی‌حسی بخش‌هایی از باسن (در اطراف مقعد) و ضعف یک یا هر دو پا شود. به منظور جلوگیری از ماندگاری آسیب عصب‌های مثانه و روده، باید سندروم دُم اسبی به صورت فوری درمان شود. در صورتی که گمان می‌کنید به سندروم دُم اسبی مبتلا هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

دلایل کمتر شایع درد پایین کمر

گاهی اوقات التهاب مفاصل (آرتریت) ستون فقرات باعث کمر درد می‌شود. آرتروز شایع‌ترین نوع آرتریت است و معمولاً در افراد مسن رخ می‌دهد. آرتروز ستون فقرات یا اسپوندیلیت آنکیلوزان ، نوع دیگر آرتریت است که می‌تواند در افراد جوان رخ دهد و باعث درد و گرفتگی بخش پایینی کمر شود. ممکن است آرتریت روماتوئید یا رماتیسم مفاصل، ستون فقرات را تحت تأثیر قرار دهد اما به احتمال زیاد دیگر مفاصل را نیز درگیر می‌کند.
اختلالات غیرمعمول استخوانی، تومورها، عفونت و فشار ناشی از ساختارهای مجاور ستون فقرات نیز گاهی باعث درد پایین کمر می‌شوند (از هر ۱۰۰ مورد کمر درد کمتر از ۱ مورد).

راه درمان کمر درد غیر اختصاصی چیست؟

فعال باقی ماندن

تا جایی که می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید. اگر دردتان خیلی بد باشد، شاید در ابتدا قادر به فعالیت کردن نباشید. با این ‌حال به محض اینکه توانستید به اطراف حرکت کنید و تا جایی که ممکن است کارهایتان را خودتان انجام دهید. به عنوان یک قاعده هر کاری را که باعث زیاد شدن درد می‌شود انجام ندهید. با این حال در هنگام تلاش برای فعالیت کردن، ناچار به تحمل کمی درد هستید. تعیین یک هدف جدید در ابتدای هر روز می‌تواند یک ایده خوب باشد. برای مثال؛ راه رفتن در اطراف خانه در روز اول، راه رفتن برای خرید کردن برای روز دوم و ... .

دارو

در صورتی که به مسکن نیاز دارید، بهتر است آنها را به طور منظم مصرف کنید. مصرف منظم بهتر از این است که الان مسکن را مصرف کنید و تا زمانی که دوباره درد بدتر می‌شود، مصرف را قطع کنید. در صورتی که به صورت منظم آنها را مصرف کنید، احتمال کاهش درد در یک دوره طولانی بیشتر می‌شود و در این صورت شما می‌توانید ورزش کنید و فعال باشید.
• مسکن‌های ضد التهابی
• مسکن‌های قوی‌تر
• شل کننده‌های عضلانی مانند دیازپام

درمان فیزیکی

درمان فیزیکی یعنی اینکه تحت نظارت یک فیزیوتراپیست حرفه‌ای، یک برنامه ورزشی منظمی را انجام دهید. ممکن است برنامه ورزشی شامل فعالیت ایروبیک، آموزش تمرین، تقویت عضلات، کنترل طرز قرار گرفتن بدن و فعالیت‌های کششی باشد. معمولاً برنامه ورزشی حدود ۸ جلسه است و تحت نظارت فیزیوتراپیست انجام می‌شود؛ این ۸ جلسه به مدت ۸ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد و شما باید در طول این مدت تمرین‌ها را در منزل نیز انجام دهید.

ممکن است پزشک روش‌های درمانی زیر را نیز همزمان با درمان فیزیکی روی بیمار انجام دهد:
• گرما درمانی
• ماساژ درمانی
• اولتراسوند
• تحریک الکتریکی
• مغناطیس درمانی
• طب سوزنی

درمان دستی

معمولاً این روش شامل چندین جلسه ماساژ، حرکت دادن ستون فقرات و یا دستکاری ستون فقرات است. درمانگر با حرکت دادن ستون فقرات، مفاصل اطراف ستون فقرات را در دامنه عادی حرکتشان حرکت می‌دهد. در دستکاری ستون فقرات، درمانگر مفاصل را فراتر از حد معمول (بیشتر از دامنه حرکتشان) حرکت می‌دهد.

برای درمان درد در قسمت پایین کمر روش های دیگری ازجمله تزریق استروئید، اوزون و ... نیز وجود دارد.