فیزیوتراپی و مراقبت‌های پس از جراحی تعویض مفصل زانو
فرآیند توان‌بخشی و بازتوانی نقش مهمی در بازيابي توان جسمي و از سر گرفتن یک زندگی همراه با فعالیت های عادی روزانه پس از جراحی تعویض مفصل زانو ايفا می‌کند. انجام مراقبت های بعد از جراحی مفصل زانو می‌تواند به بهبودي سریع‌تر شما پس از عمل جراحی كمك كند و شانس موفقيت بلندمدت را تا حد زيادي بالا می‌برد. پایبندی شما به يك برنامه مشخص و دنبال کردن آن از اهميت بسياري برخوردار است.
توان‌بخشی و بازتوانی در كلينيك فيزيوتراپي آرمانی
روز اول
بازتوانی تقریباً بلافاصله پس از به هوش آمدن از جراحي آغاز می‌شود. در ۲۴ ساعت اول شما به‌تدریج ایستادن و راه رفتن را با استفاده از یک وسیله کمکی با کمک یک فيزيوتراپيست آغاز می‌کنید. درواقع، بلند شدن و به‌کارگیری زانوي مصنوعی در اولين فرصت ممكن بسيار حياتي می‌باشد.
فيزيوتراپيست ما تمریناتي را به شما آموزش می‌دهد كه موجب تقویت عضلات شده و هرروز در حين انجام تمرينات شمارا راهنمايي می‌کند. او همچنین شيوه صحيح رفتن به رختخواب و بیرون آمدن از آن و نيز راه رفتن با کمک یک وسیله کمکی، مانند واکر يا عصا را به شما آموزش می‌دهد. آن‌ها ممکن است از شما بخواهند كه لب‌تخت بنشينيد،چند قدم راه برويد و خود را به ميز كنار تخت برسانيد. یک پرستار یا فيزيوتراپيست در کارهایی مانند تعويض پانسمان، لباس پوشيدن، حمام كردن و استفاده از توالت به شما کمک خواهد کرد.
فيزيوتراپيست براي راه‌اندازی يك دستگاه حرکت پسیو مداوم (CPM) برای استفاده در اتاق بیمارستان و احتمالاً در خانه به شما كمك می‌کند. برخی از افراد با كمك يك دستگاه CPMبا پاي خود از اتاق عمل بيرون می‌آیند. دستگاه زانو را درحرکت نگه می‌دارد تا از ايجاد بافت اسكار و خشكي ناشي از عدم تحرك جلوگيري كند.
روز دوم
فيزيوتراپيست ممکن است از شما بخواهد با استفاده از یک وسیله کمکی براي مدت كوتاهي راه برويد. آن‌ها همچنین ممکن است از شما بخواهند كه به‌جای لگن از توالت استفاده كنيد و همزمان چند مرحله را پشت سر بگذاريد. ممکن است از شما خواسته شود كه همچنان از دستگاه CPM استفاده كنيد. با پيشرفت بهبودي شما از عمل جراحی سطح فعالیت شما نيز بايد افزایش یابد.
تخلیه
در حال حاضر زانوي شما باید قوی‌تر شده و شما باید قادر به افزایش سطح تمرينات ورزشي و فعالیت‌های خود باشيد. پزشك شما تجويز مسکن‌های قوي را با مسکن‌های ضعیف‌تر در دوز پايين جايگزين می‌کند. فيزيوتراپيست ممکن است از شما بخواهد راه رفتن خود را در خارج از اتاق بیمارستان افزايش داده، از پله‌ها بالا و پايين برويد، بدون كمك ديگران بر روي صندلي بنشينيد و يا به توالت برويد و کمتر از واكر يا عصا استفاده کنید.
هفته ۳
شما باید قادر به حرکت آزادانه‌تر باشيد. درعین‌حال بايد پس از بازگشت به خانه يا در مركز بازتواني درد كمتري را احساس كنيد. استفاده از وسیله کمکی بايد به مراتب كمتر و كمتر شود. شما بايد ر‍ژيم ورزشي تجویزشده توسط فيزيوتراپيست خود را دنبال كنيد. حمام کردن و لباس پوشيدن بايد راحت‌تر انجام گيرد، و شما ممکن است بتوانيد برای پیاده‌روی طولانی‌تر از خانه بيرون برويد.
هفته ۴ تا ۶
در صورت انجام تمرينات ورزشي و دنبال كردن برنامه بازتواني باید یک بهبود چشمگیر در زانوي شما ایجادشده باشد. بهبود در خم شدن و قدرت زانو بايد مشخص باشد. فيزيوتراپيست ممکن است از شما بخواهد براي مدت طولانی‌تر پیاده‌روی كنيد و وسيله كمكي را كنار بگذاريد. در اواخر این دوره، شما ممکن است قادر به پیاده‌روی طولانی باشيد، - شاید یک مایل و نیم و یا بيشتر.
شما باید در مورد تعيين زمان بازگشت به کار و فعالیت‌های روزمره با فيزيوتراپيست خود مشورت كنيد. برخی از افراد ظرف چهار تا شش هفته پس از عمل جراحی رانندگي را شروع می‌کنند - اما شما اين كار را نكنيد. پيش از نشستن پشت فرمان با فيزيوتراپيست خود مشورت كنيد. در صورت مصرف داروهاي ناركوتيك يا چنانچه در حين رانندگي تسلط كافي نداريد، عاقلانه است كه کمی بيشتر صبر کنید.
اهداف هفته ۶
- افزايش قدرت زانو با ادامه رژیم ورزشي و پیاده‌روی
- کاهش تورم و التهاب
- بازگشت به فعالیت‌های روزمره
- بهبود دامنه حرکت، ترجیحاً حداقل ۹۰ درجه خم کردن که برای راه رفتن نرمال و بالا رفتن از پله موردنیاز است
هفته ۷ تا ۱۱
در این مرحله شما بايد در مسیر بهبودی پیشرفت کرده باشید. فيزيوتراپيست بر تمرینات شما نظارت خواهد كرد و در صورت بهبودي زانو و توانايي شما در انجام حركات آزادانه‌تر ممكن است تغييراتي در حركات ايجاد كند. این تغییرات ممکن است شامل موارد زير باشد:
- بالا بردن پنجه و پاشنه پا، که شامل بالا رفتن متناوب بر روی پنجه و پاشنه در حالت ايستاده است.
- خم كردن جزئي زانو که شامل خم كردن زانو و بالا و پايين بردن آن در حالت ايستاده است.
- ابداكشن ران، که شامل بالا بردن پا از پهلو در حالت ايستاده است.
- حركت تعادل پا که شامل ایستادن روی یک‌پا تا حد توان و سپس انجام همين حركت با پاي ديگر است.
- استپ‌آپ که شامل بالا و پایین رفتن متناوب بر روي استپ است.
- دوچرخه‌سواری بر روی یک دوچرخه ثابت.
اهداف هفته ۱۱
- بهبود دامنه حرکت، احتمالاً تا ۱۱۵ درجه
- تسريع چشمگير بهبود تحرک و خشكي زانو و كاهش درد
- بهبود قدرت زانو و نواحي اطراف آن
- بازگشت به بسیاری از فعالیت‌های روزمره، ازجمله پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری
هفته ۱۲
در صورت سخت‌کوشی و پایبندی به برنامه بازتوانی، این احتمال وجود دارد که شما کاملاً بهبود یافته باشيد و از فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری لذت ببريد. ادامه تمرینات تجویزشده توسط فيزيوتراپيست و عدم مشاركت در فعالیت‌های سنگين که موجب آسيب به پروتز يا بافت‌های اطراف می‌گردد، از اهميت بسياري برخوردار است.
اهداف هفته ۱۲
- درد کمتر یا اتمام درد در هنگام انجام فعالیت‌های عادی و ورزش‌های تفریحی
- به دست آورن دامنه حرکت کامل و خم شدن
- رژیم ورزشي مداوم مانند پیاده‌روی، شنا، گلف، دوچرخه‌سواری.
- تماس مستمر با فيزيوتراپيست.
هفته ۱۳ و بعدازآن
در طول اين دوره شما شاهد بهبود تدریجی و مستمر در زانوي خودخواهید بود. باگذشت زمان، درد باید فروکش کند. در اغلب موارد، پس از یک سال بايد ۱۰۰ درصد بهبودي حاصل‌شده باشد. بااین‌حال، مهم است که با فيزيوتراپيست خود در ارتباط بمانيد و براي اطمينان از درستي عملكرد زانوي خود چکاب‌های دوره‌ای داشته باشيد. در صورت احساس درد، تورم، خشكي، و یا حركت غیرمعمول در زانو بلافاصله به فيزيوتراپيست خود مراجعه كنيد.
البته، افراد با يكديگر متفاوت هستند و دوره بهبودی، بسته به تعدادی از عوامل می‌تواند متفاوت باشد. دوره معمول بهبودي كامل پس از تعويض مفصل زانو سه تا ۱۲ ماه است. بااین‌حال، هر چه سخت‌تر برنامه بازتواني را دنبال كنيد، احتمال بهبودي سریع‌تر و کامل‌تر شما بيشتر است.
اهداف هفته ۱۳
- خم کردن زانو با زاويه ۱۱۵ درجه به‌طوری‌که امكان شرکت در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های روزمره وجود داشته باشد
بهبود كامل درد - خداحافظي همراه با شادماني از فيزيوتراپيست ما در کلینیک آرمانی.
نمونه از ورزش‌های ارائه شده در دوران بازتوانی بعد از تعویض مفصل زانو
در زیر نمونه‌هایی از ورزش‌های فیزیوتراپی تعویض مفصل زانو به بیماران توسط فیزیوتراپیست‌های ما در کلینیک فیزیوتراپی آرمانی ارائه می‌شود را ملاحظه می‌کنید. (لطفاً قبل از انجام خودسرانه هرگونه ورزش برای بازتوانی مفصل زانو خود با یک متخصص فیزیوتراپی صحبت کنید.)
۱- روي تخت دراز بكشيد و هر دو پا را دراز كنيد. عضلات جلوي ران را منقبض كنيد و پشت زانو را به تخت بچسبانيد.
۵ ثانيه مكث كنيد و سپس عضلات را رهاسازید.
۲- روي تخت دراز بكشيد و يك حوله تاشده يا يك بالشت را زير زانوي پاي عمل شده قرار دهيد.
حال انگشتان پا را به سمت خودتان بالا بكشيد و پايتان را صاف كنيد.
پاشنه پا از روي تخت بلند می‌شود و شما بايد درگیری عضلات ران را احساس كنيد.
۳- روي تخت دراز بكشيد و زانوي عمل شده را به سمت خودتان خم‌کنید.
پس از خم كردن زانو تا حد ممكن، ۵ ثانيه در همين حالت بمانيد و سپس استراحت كنيد.
۴- روي يك صندلي يا لبه تخت بنشينيد. اجازه دهيد پاي عمل شده استراحت كند و سپس آن را تا جايي‌كه می‌توانید به سمت عقب خم‌کنید.
به مدت ۵ ثانيه در همين حالت بمانيد و سپس استراحت كنيد.
۵- روي يك صندلي يا لبه تخت بنشينيد. پاي عمل شده را به سمت جلو دراز كنيد و انگشتان پا را به سمت خودتان بكشيد. شما بايد درگير شدن عضلات ران را احساس كنيد.
به مدت ۵ ثانيه در همين حالت بمانيد و سپس استراحت كنيد.
