نقش فیزیوتراپی در درمان سوختگی‌ها
سوانح سوختگی تاثیر بسیار منحصر به فرد و قابل توجهی بر پوست فرد و کل بدن بیمار می‌گذارد. دانش و مهارت یک تیم تخصصی برای درمان موفقیت‌آمیز یک بیمار دچار سوختگی و رسیدن به بهبودی کامل و بازیابی توانایی‌های عادی خود، ضروری است. فیزیوتراپ‌ها و کار‌درمانگرها به عنوان بخشی از متخصصان تیم عوارض سوختگی، نقش و مهارت‌های تقریباً مشابهی در درمان و مراقبت از بیماران سوختگی دارند. دستورالعمل برای درمان سوختگی در فیزیوتراپی ممکن است مربوط به یک فیزیوتراپ یا کار‌درمانگر یا هر دوی آنها باشد. با این حال، در طول مراحل مختلف درمان و برای هر بیمار در طول توانبخشی، ممکن است تاکید و نقش بیشتر هر کدام از این دو رشته تخصصی تغییر یابد.
فهرست مطالب
درمان سوختگی
جای سوختگی منجر به عواقب نامطلوب و متعددی مانند محدودیت عملکرد طبیعی و تحرک، توقف رشد، تغییرات ظاهری و اثرات روانی منفی می‌شود.
درمان سوختگی بلافاصله پس از ارائه درمان شروع می‌شود و تا بلوغ اسکار که معمولاً ۱۲-۱۸ ماه است، ادامه دارد. در افراد مختلف، مدت زمان برای رسیدن به بلوغ اسکار متفاوت است.
مدیریت اسکار و درمان سوختگی، اصطلاحات گسترده‌ای هستند که اصول و جنبه‌های درمانی متعددی را در بر می‌گیرند، که عبارتند از:
- ورزش
- اسپلینت‌گذاری (آتل‌بندی) و تثبیت وضعیت
- مراقبت از پوست
- ماساژ
- اولتراسوند و الکتریک سیمولشن (تحریک الکتریکی)
- درمان فشرده‌سازی
ورزش
برای هر درمانگر سوختگی، مشاهده مناطق سوختگی بدون پانسمان و یا پوشش، به منظور ارزیابی صحیح عمق و محل جراحت، به ویژه با توجه به مفاصل و اثرات هر جنبش، ضروری است.
چرا ورزش مهم است؟
هر چه زودتر فعالیت‌های روزمره خود را شروع کنید، بهتر است. نشستن، برخاستن از رختخواب و راه رفتن به شما کمک خواهد کرد تا از بیمارستان زودتر مرخص شوید. تاثیرات فعال بودن و یا انجام تمرینات ورزشی عبارتند از:
- کمک به تنفس شما
- کمک به بدن شما برای مبارزه با بیماری‌های عفونی، مانند ذات الریه
- بهبود انعطاف‌پذیری و توانایی حرکتی شما
- کاهش احتمال تشکیل اسکار و یا انقباضات و چروک‌هایی که توانایی حرکت شما را محدود می‌سازد.
- آسان‌تر شدن مراقبت از فعالیت‌های روزمره خود
- احساس سلامتی و حال خوب
تمرینات کششی
تمرینات کششی، بخش مهمی از برنامه ورزشی شما است.
- تمرینات کششی، انعطاف‌پذیری عضلات شما را افزایش می‌دهد، که این برای پیشگیری و درمان انقباضات و چروک‌ها مهم است.
- هدف از کشش، حرکت دادن مفصل تا نقطه‌ای است که در آن پوست کشیده شود.
- وضعیت کشش را به مدت ۲۰ ثانیه تا ۲ دقیقه نگه دارید.
استراحت کنید و سپس این تمرین را سه بار تکرار کنید.
تمرینات کششی برای رفع سفت‌شدگی پوست
صورت
- به آینه نگاه کنید و حالات مختلف صورت مانند لبخند و یا تعجب را انجام دهید.
- چشمان خود را به هم نزدیک کنید و پوست اطراف چشم را ماساژ دهید.
- دهان خود را کاملاً باز کنید و لبه‌های دهان خود را ماساژ دهید.
- حروف الفبا را با حرکات اغراق‌آمیز دهان تلفظ کنید.
گردن
- کشش گردن خود را با کشش صورت ترکیب کنید.
- کشش را در جهت مخالف سفت‌شدگی پوست انجام دهید.
- روی تخت به پشت دراز بکشید. با نگاه کردن به بالا، جلوی گردن خود را کشش دهید. با افزایش بهبودی خود، اجازه دهید سرتان از لبه تخت بیرون بزند.
قفسه سینه
- به پشت دراز دراز بکشید و یک توپ و یا کوسن را در وسط کمر خود قرار دهید.
- برای شروع دست‌های خود را بر روی باسن قرار دهید.
- کمر خود را قوس دهید.
- هر دو بازو را به سمت پهلو و یا بالای سر خود کشش دهید تا میزان کشش در قفسه سینه شما افزایش یابد.
شانه‌ها
- در هر دست خود یک باند کشی را نگه دارید. در هنگام کشش، از یک دست برای نگه داشتن بازوی دیگر استفاده کنید. این کشش را در شانه دیگر تکرار کنید.
- بازوی خود را به پشت نیمکت یا صندلی که نشسته‌اید، تکیه دهید.
آرنج‌ها
- بنشینید و آرنج‌های خود را کاملاً راست کنید، در حالی که کف دست شما رو به جلو یا بالا قرار دارد.
دست‌ها
- در حالت مشت باز، هر بند انگشت را بکشید. (عکس زیر را ببینید).
- برای کشش بلندتر، دست خود را در موقعیت مشت قرار دهید.
- برای باز کردن حالت مشت خود، آن را بر یک سطح سفت، فشار دهید.
- برای افزایش میزان کشش، از دست دیگر برای فشار دادن بر پشت دست باز استفاده کنید.
زانو
- برای کمک به راست شدن زانو، در حالی که پاهای خود را تکیه داده‌اید، بنشینید.
- برای افزایش میزان کشش، با دست خود بر روی ران یا زانوی خود فشار وارد کنید.
مچ پا
- ایستادن به شما کمک می‌کند تا برای صاف شدن کف پاها بر روی زمین، مچ پای خود را کشش دهید.
- روی اولین پله بایستید. در حالی که آماده رفتن به پله دیگر هستید، پاشنه خود را پایین بیاورید.
انگشتان پا
- انگشتان پا تمایل به جمع شدن دارند. اول، محل اسکار را ماساژ دهید. سپس از دست خود برای کشش انگشتان پا استفاده کنید.
اسپلینت‌گذاری (آتل‌بندی) و تثبیت وضعیت
از آنجا که پوست سوخته و اسکارهای فعال، طی چند ساعت (نه چند روز یا چند هفته) سفت و منقبض می‌شود، اسپلینت‌گذاری (آتل‌بندی) و تثبیت وضعیت، بخش مهمی از درمان سوختگی است. این کار ممکن است بسته به محل و شدت آسیب و توانایی بیمار به همکاری در درمان فعال، مورد نیاز باشد. کاربرد اسپلینت‌گذاری (آتل‌بندی)، بستگی دارد به اینکه اسکار و چروک شدن پوست و توانایی بیمار، بتواند دامنه حرکتی را با ورزش به تنهایی، حفظ کند.
مدت دوره اسپلینت‌گذاری (آتل‌بندی) با توانایی بیمار برای حفظ حداکثر برد حرکتی با ورزش فعال تعیین می‌شود. به عنوان مثال، پس از یک عمل پیوند پوست، آتل ممکن است تا زمانی که پیوند تثبیت شود، باقی بماند و پس از آن ممکن است زمان استفاده از آن فقط هنگام شب باشد.
مراقبت از پوست
سوختگی می‌تواند قابلیت تنظیم حرارت پوست را به طور موقت یا دائم مختل سازد. پوست توانایی خود را برای عرق کردن و یا گرم شدن از دست می‌دهد، همچنین خاصیت مرطوب‌کنندگی طبیعی پوست توسط غدد سباسه تولید کننده چربی از بین می‌رود. بنابراین هیدراتاسیون پوست باید با استفاده منظم از مرطوب کننده‌ها و نیز کنترل دمای محیط، جبران شود. همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست نیز وجود دارد، زیرا خاصیت محافظت طبیعی پوست در برابر اشعه UV نیز می‌تواند در طی سوختگی دچار اختلال و آسیب شده و احتمال ایجاد لکه‌های پوست در هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید افزایش می‌یابد.
- شستشوی روزانه و تمیز و ضد عفونی کردن هرگونه زخم به طور منظم و روزانه
- استعمال مرطوب‌کننده حداقل یکبار در روز
- قبل از استفاده مجدد از کرم مرطوب کننده، آن منطقه باید کاملاً تمیز شود، تا بقایای کرم قبلی از پوست زدوده شود.
- حفاظت روزانه در برابر خورشید: پوشیدن لباس، کلاه لبه پهن، کرم ضد آفتاب با SPF بالاتر از ۳۰، تا زمان بلوغ اسکار
ماساژ دادن
ماساژ برای شکستن بسته‌های کلاژنی که برای ایجاد بافت اسکار تشکیل می‌شوند، استفاده می‌شود. هدف از ماساژ، نرم کردن و حساسیت‌زدایی پوست، جلوگیری از چسبندگی، کاهش خارش و همچنین کشش پوست و بافت اسکار است.
اولتراسوند و تحریک الکتریکی
"اولتراسوند درمانی" روشی است که با بهره‌گیری از فرکانس‌های مافوق صوت برای کمک به بهبود زخم یا آسیب‌های دیگر انجام می‌شود. هنگامی که یک پروب اولتراسوند پوشیده در ژل با منطقه زخمی تماس می‌یابد، پروب، ارتعاش با فرکانس بالا را به داخل بافت منتقل می‌کند. این ارتعاشات می‌تواند بافت‌های موضعی را ریلکس کرده و جریان خون بیشتری را به آن ناحیه هدایت کند، که این می‌تواند به نوبه خود به تسکین درد و افزایش سرعت درمان کمک کند.
درمان فشرده‌سازی
در طول فرایند درمان سوختگی‌های شدید، غالباً الیاف کلاژن بیشتری تجمع یافته و کلوئید یا اسکارهای هایپرتروفیک را تشکیل می‌دهند. این‌ها اسکارهای برجستهای هستند که از الیاف کلاژن ساخته شده‌اند و رشته‌های اعصاب نیز در آنها گسترده می‌شود. اسکارهای هایپرتروفیک از محل سوختگی فراتر نمی‌روند، اما کلوئیدها می‌توانند به خارج از محل سوختگی گسترش یابند و خارش‌دار یا دردناک باشند. کلوئیدها و اسکارهای هایپرتروفیک ممکن است طیف حرکتی را محدود سازند. درمان فشرده‌سازی با استفاده از یک باند تنگ انجام می‌شود که به طور خاص برای تحت فشار قرار دادن محل سوختگی و جلوگیری از شکل‌گیری کلوئید و اسکار هایپرتروفیک طراحی شده است.
فیزیوتراپی و التیام عاطفی
درمان سوختگی با فیزیوتراپی می‌تواند به درمان عاطفی و همچنین فیزیکی بیمارانی کمک کند که در حال گذراندن دوره نقاهت سوختگی‌های شدید هستند. مشارکت در برنامه‌های بازیابی می‌تواند به بیماران احساس توانمندی بخشیده و به آنها کمک کند که با اثرات روانی سوختگی و زخم‌های مرتبط و محدودیت در تحرک مقابله کنند. فیزیوتراپی معمولاً هنگامی بهترین تاثیر را در بهبود سوختگی دارد که با کاردرمانی ترکیب شود.
